Bileşikler ve Formülleri

BİLEŞİKLER

İki ya da daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmeleri sonucu oluşturdukları yeni, saf maddeye bileşik denir.

ÖZELLİKLERİ:

•  Yapılarında iki ya da daha fazla madde bulundururlar
• Belli oranda birleşirler.
• Kimyasal olarak birleşirler.
• Kendini oluşturan maddelere ancak kimyasal yöntemlerle ayrıştırıla bilirler.
• Saftırlar.
• Belli erime ve kaynama noktaları vardır.

Formüllerle gösterilirler.

Tüm bileşikler, oluştuğu sembollerin yan yana yazılmasıyla, oluşturulan formüllerle gösterilirler.

Mesela:

X ve Y elementlerinden oluşmuş bir bileşiği XmYn gibi bir formülle gösterirsek.

Burada;

m=X’in mol sayısı Ya da sayısı.

n= Y’nin mol sayısı ya da sayısıdır.

Kütlenin Korunumu:

 Bileşiklerin,  kimyasal bir olay sonucu oluştuğunu öğrenmiştik.

Kimyasal tepkimelerde, tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamı, tepkime sonunda oluşan maddelerin kütleleri toplamına eşittir. Bu kurala; Kütlenin Korunumu Kanunu denir.

Sabit Oranlar  Korunumu:

Bir bileşik hangi yolla elde edilirse edilsin, bileşiği oluşturan atomların kütleleri arasında basit tam sayılarla ifade edilen sabit bir oran vardır. Bu orana Sabit Oranlar ya da Belirli Ağırlık Oranı   Kanunu  denir.

Formül :

Bileşikleri kısaca ifade eden şekle, formül denir. Bileşiği oluşturan atomların sembollerinin yan yana yazılması ve kaçar tane atomdan oluştuğunu da, sağ alt köşesine yazılmasıyla oluşur.

ž

ÖRNEK:

C6H12O6 formülüyle gösterilen, çay şekeri;

1. C,H ve O atomlarından oluşmuştur.

2. 1 molekülü, 6 tane C, 12 tane H ve 6 tane O atomu içerir.

3.  C/H =1/2   H/O=2

ÇAPRAZLAMA KURALI

Bileşiği oluşturan katyon ve anyonlar yan yana yazılır. Katyon ve anyonların yükleri diğerinin sağ alt köşesine gelecek şekilde çaprazlanır.

NOT: Bu kural, ametal-ametal bileşikleri için uygun değildir.

METAL-KÖK  BİL. İSİMLENDİRİLMESİ

METALİN ADI + KÖKÜN ADI

žÖRNEK:CaSO4      :

Kalsiyum Sülfat

NaNO3    : Sodyum Nitrat

AlPO4    : Alüminyum Fosfat

Mg(ClO3)2  : Magnezyum Klora

CaCr2O7  : Kalsiyum di Kromat

CaCO3    : Kalsiyum Karbonat

FeSO4    : Demir-II- Sülfat

Fe2(SO4)3   : Demir-III- Sülfat

 KÖK–KÖK  BİL.  İSİMLENDİRİLMESİ

KÖKÜN ADI+ KÖKÜN ADI

ÖRNEK:

NH4NO3   : Amonyum Nitrat

(NH4)3 PO4    : Amonyum Fosfat

(NH4)2SO4    : Amonyum Sülfat

NH4ClO3       : Amonyum klorat

 KÖK – AMETAL BİL. İSİMLENDİRİLMESİ

KÖKÜN ADI + AMETAL ADI

ÖRNEK:

NH4Cl          : Amonyum Klorür

(NH4 )2S    : Amonyum Sülfür

(NH4)3N     : Amonyum Nitrür

(NH4)3P      : Amonyum Fosfür

AMETAL -AMETAL BİL. İSİMLENDİRİLMESİ

 SAYI EKİ + ELEMENT ADI +    SAYI EKİ + ELEMENT ADI +  ÜR

ÖRNEK:

NO  :Azot Monoksit

N2O  :Di Azot Monoksit

NO2  : Azot Di Oksit

N2O4  : Di Azot Tetra Oksit

N2O5  : Di Azot Penta Oksit

OF2  : Oksijen Di Florür

SF6  : Kükürt Hekza Florür

ClF7  : Klor Hepta Florür

HİFDRATLI BİLEŞİKLERİN İSİMLENDİRİLMESİ:

BİLEŞİĞİN ADI+ RAKAM+HİDRAT

ÖRNEK:

Na2CO3 X 10 H2O  : Sodyum karbonat deka hidrat

MgSO4 X 7 H2O  : Magnezyum sülfat hapta hidrat

CuSO4 X 4 H2O  : Bakır sülfat tetra hidrat

.ÖZEL ADLANDIRMA:

Bazı bileşikler özel olarak adlandırılır.

ÖRNEK:

H2O  : Su

NH3  : Amonyak

NaCl  : Yemek tuzu

CH4  : Metan

H2SO4  : Sülfirik asit

CaCO3  : Kireç taşı

CaO  : Sönmemiş kireç